مقایسه صرافی متمرکز و صرافی غیر متمرکز

اگر به فعالیت در بازارهای ارز دیجیتال علاقمند هستید، باید حتما شناخت درستی از تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز داشته باشید. مزایا و معایب هر کدام متفاوت است که در این مقاله ابتدا به بررسی مختصر هر کدام می‌پردازیم و سپس به طور کلی تفاوت‌های آن‌ها را توضیح می‌دهیم. در نهایت با شناختی که پیدا می‌کنید باید با توجه به هدف و نیازتان انتخاب کنید که کدام صرافی مناسب شما است. پس با تیم بیتفا همراه باشید تا به مقایسه صرافی متمرکز و صرافی غیر متمرکز بپردازیم.

آشنایی با صرافی ارز دیجیتال

صرافی‌های ارزهای دیجیتال پلتفرم‌های آنلاینی هستند که در آن کاربران ارزهای دیجیتال مانند ارز بیت کوین و اتریوم را معامله می‌کنند. مشابه بازارهای سهام سنتی، این صرافی ها در دنیای کریپتو برای خرید، فروش و تجارت ارزهای دیجیتال بسیار مهم هستند. آنها به عنوان ستون اصلی بازار ارزهای دیجیتال عمل می‌کنند و قیمت‌ها را براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌کنند.

دو نوع اصلی صرافی وجود دارد: متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX) .هر کدام متفاوت عمل می‌کنند و نیازهای مختلف کاربر را برآورده می‌کنند. شناخت تفاوت‌های آن‌ها برای هر کسی که وارد حوزه کریپتو می‌شود ضروری است.

در این معاملات، امنیت از اهمیت بالایی برخوردار است. آنها وظیفه دارند از دارایی‌های کاربر و اطلاعات شخصی وی محافظت کنند. علاوه بر این، طیف ارزهای دیجیتال ارائه شده در یک صرافی با صرافی‌های دیگر متفاوت است؛ به همین علت قبل از استفاده از هر صرافی باید بررسی کنید که ارزی که شما می‌خواهید را پشتیبانی می‌کند یا خیر.

صرافی‌ متمرکز (CEX) چیست؟

صرافی های متمرکز (CEX) رایج‌ترین نوع صرافی ارزهای دیجیتال هستند. آنها که توسط شرکت‌ها یا سازمان‌های خاصی اداره می‌شوند، به عنوان واسطه در تراکنش‌های رمزارزها عمل می‌کنند. کاربران برای معامله، دقیقاً مانند سیستم‌های بانکی سنتی، نیاز به ایجاد حساب و واریز وجه دارند.

صراف‌های متمرکز به دلیل رابط‌های کاربر پسند خود شناخته شده‌اند، به صورتی که برای تازه‌کارها ایده آل است. این نوع صرافی‌ها نقدینگی بالایی ارائه می‌دهند، به این معنی که به دلیل در دسترس بودن دائمی خریداران و فروشندگان، معاملات سریع و کارآمد انجام خواهند شد. در این صرافی‌ها طیف گسترده‌ای از خدمات معمولاً در دسترس است، از جمله معاملات فیات به ارز دیجیتال، استیکینگ و غیره.

با این حال، ماهیت متمرکز بودن آن‌ها خطرات خاصی را به همراه دارد. آنها اهداف بالقوه‌ای برای هکرها هستند که منجر به نگرانی‌های امنیتی شده است. برای کاهش این خطرات، صرافی‌های غیرمتمرکز معتبر، سرمایه گذاری زیادی روی امنیت می‌کنند. اغلب استانداردهای نظارتی را نیز رعایت می‌کنند. با وجود این اقدامات، کاربران باید دارایی‌های خود را به کیف پول‌ ارز دیجیتال انتقال دهند.

به طور خلاصه، صرافی‌های متمرکز، راحتی و خدمات متنوعی را ارائه می‌دهند، اما به دلیل خطرات مرتبط با ساختار متمرکز، به سطح اعتماد کاربران خود نیاز دارند. برخی از معروف‌ترین صرافی‌های متمرکز عبارتند از Binance، Coinbase، Kraken و MEXC که به خاطر پایگاه‌های کاربری گسترده و حجم معاملات بالا شهرت دارند. 

مزایای صرافی متمرکز

صرافی‌های متمرکز (CEX) چندین مزیت را ارائه می‌دهند که آنها را برای بسیاری از کاربران در بازار ارزهای دیجیتال تبدیل به صرافی‌های محبوب کرده است. در اینجا برخی از مزایای کلیدی آنها آورده شده است:

• سهولت استفاده: صرافی‌های متمرکز به دلیل رابط‌های کاربری ساده و جذاب خود شناخته شده‌اند. آنها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که شهودی باشند، و این کار را برای تازه‌کارها آسان می‌کند.
• نقدینگی بالا: این صرافی‌ها معمولا حجم معاملات بالایی دارند و نقدینگی بالا را تضمین می‌کنند. این بدان معناست که کاربران می‌توانند معاملات بزرگ را به سرعت انجام دهند بدون اینکه تأثیر قابل توجهی بر قیمت بازار داشته باشد.
• سرعت و کارایی: تراکنش‌ها در ایننوع صرافی‌ها معمولا سریع‌تر هستند. این به دلیل ماهیت متمرکز آنهاست که امکان تطبیق و پردازش سریع‌تر سفارش را فراهم می‌کند.
• محدوده خدمات: صرافی‌های متمرکز اغلب طیف وسیع‌تری از خدمات را فراتر از تجارت ساده ارائه می‌دهند. این می‌تواند شامل گزینه‌هایی مانند معاملات حاشیه، معاملات آتی و خدمات وام باشد.
• امکان مبادله فیات: بسیاری از این نوع صرافی‌ها امکان مبادله مستقیم ارزهای فیات (مانند USD، EUR) را برای ارزهای رمزپایه فراهم می‌کنند، که برای بسیاری از کاربران یک سرویس حیاتی است. البته لازم به ذکر است که ارز ریال در هیچ صرافی خارجی وجود ندارد.
• پشتیبانی مشتری: آنها معمولاً از پشتیبانی قوی برای کاربران برخوردار هستند. کاربران می‌توانند در مورد سوالات، مشکلات حساب و تراکنش‌های خود کمک دریافت کنند.

معایب صرافی متمرکز (CEX)

در عین حال که صرافی‌های متمرکز (CEX) مزایای بسیاری دارند، معایب خاصی نیز دارند که باید در نظر گرفته شوند:

• خطرات امنیتی: صرافی‌های متمرکز به دلیل متمرکز بودن می‌توانند اهداف جذابی برای هکرها باشند. علیرغم تدابیر امنیتی قوی، تاریخچه ارزهای دیجیتال شاهد چندین رخنه در چنین صرافی‌هایی بوده است.
• ریسک‌های نظارتی: این نوع صرافی‌های متمرکز تابع قوانین و مقررات کشورهایی هستند که در آن فعالیت می‌کنند. تغییرات در مقررات می تواند بر عملکرد آنها تأثیر بگذارد یا حتی در موارد شدید منجر به بسته شدن آنها شود.
• حضانتی بودن کیف پول صرافی: کیف پول این نوع صرافی‌ها حضانتی است به عبارتی کلیدهای خصوصی شما در اختیار آن‌ها نیز قرار دارد و امکان کنترل دارایی‌هایتان را دارند. این اتکا به شخص ثالث برای نگهداری وجوه در تضاد با اخلاق غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال است و می تواند به عنوان یک خطر تلقی شود.
• نیاز به احراز هویت: برای ثبت نام در صرافی‌های متمرکز اغلب نیاز به گذراندن مراحل احراز هویت (KYC) است که شامل به اشتراک گذاری اطلاعات شخصی است. این می‌تواند برای کسانی که به دنبال ناشناس ماندن هستند نگران کننده باشد.
• امکان دستکاری بازار: متمرکز بودن می‌تواند به نگرانی در مورد دستکاری بازار منجر شود. کنترل اعمال شده توسط یک نهاد واحد بر معاملات به طور بالقوه می‌تواند مورد سوء استفاده قرار گیرد.

آشنایی با صرافی غیرمتمرکز (DEX)  

صرافی غیرمتمرکز (DEX) نوعی صرافی ارزهای دیجیتال است که بدون واحد مرکزی کار می‌کند. این نوع صرافی‌ها معاملات همتا به همتا مستقیم ارزهای دیجیتال را تسهیل می‌کنند و به کاربران این امکان را می‌دهند که مستقیماً با یکدیگر تراکنش انجام دهند. این مدل برخلاف صرافی‌های متمرکز(CEX) است که در آن یک واسط و یک واحد مرکزی محیط معاملات را کنترل می‌کند.

یکی از ویژگی‌های کلیدی صرافی‌های غیرمتمرکز افزایش حریم خصوصی آنهاست. از آنجایی که هیچ نهاد مرکزی برای نظارت بر تراکنش‌ها وجود ندارد، امنیت بسیار بیشتری حاکم است.

صرافی‌های غیرمتمرکز برجسته عبارتند از Uniswap، SushiSwap، PancakeSwap و 1inch که به‌خاطر زیرساخت‌های همتا به همتای کاربر محور خود شناخته شده‌اند.

در اصل، صرافی‌های غیرمتمرکز رویکردی مستقل‌تر و مبتنی‌بر حریم خصوصی برای انجام معاملات ارائه می‌کنند که با فلسفه غیرمتمرکز فناوری بلاکچین همسو شده است. در ادامه به بررسی مزایا و معایب این نوع صرافی‌ها می‌پردازیم.

مزایای صرافی غیرمتمرکز (DEX)

صرافی های غیرمتمرکز مجموعه‌ای منحصر به فرد از مزیت‌ها را ارائه می‌دهند که آنها را از صرافی‌های متمرکز متمایز کرده است. در اینجا به یک بررسی اجمالی می‌پردازیم:

• حریم خصوصی بالا: یکی از مهمترین مزایای این نوع صرافی‌ها افزایش سطح حریم خصوصی آنهاست. کاربران معمولاً مجبور نیستند از مراحل سخت احراز هویت (KYC) عبور کنند، برعکس به آنها امکان این را می‌دهد که ناشناس باقی بمانند. این به ویژه برای کسانی که می‌خواهند اطلاعات تراکنش‌ها و دارایی‌هایشان ناشناس بماند بسیار جذاب است. همچنین معاملات در این نوع صرافی‌ها به صورت همتا به همتا (P2P) صورت می‌گیرد.
• مزایای امنیتی: صرافی‌های غیرمتمرکز در مقایسه با صرافی های متمرکز (CEX) کمتر در برابر هک آسیب‌پذیر هستند. از آنجایی که هیچ کنترل متمرکزی وجود ندارد، خطر هک به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. به دلیل ماهیت غیرمتمرکز این پلتفرم‌ها، سرمایه‌های کاربران کمتر به خطر میافتد.
• غیرحضانتی بودن: صرافی‌های غیرمتمرکز غیرحضانتی هستند به همین دلیل فقط کاربران به دارایی‌ها و کلیدهای خصوصی خود دسترسی دارند. این ویژگی با اصل اصلی تمرکززدایی در دنیای بلاکچین همخوانی دارد.

به طور خلاصه، DEX ها محیط معاملاتی امن، خصوصی و کنترل شده توسط کاربر را فراهم می‌کنند، اگرچه ممکن است به دانش فنی بالاتری نیاز داشته باشند. آنها به ویژه برای کاربرانی مناسب هستند که به اصول تمرکززدایی و استقلال در فضای ارزهای دیجیتال ارزش می‌دهند.

معایب صرافی غیرمتمرکز (DEX)

در حالی که صرافی های غیرمتمرکز (DEX) مزایای قابل توجهی دارند، معایبی نیز دارند که برای کاربران مهم است که از آنها آگاه باشند. در اینجا یک مرور کلی می‌کنیم:

• نقدینگی و حجم پایین: یکی از چالش های اصلی این صرافی‌ها نقدینگی کمتر آنها در مقایسه با صرافی‌های متمرکز (CEX) است. این بدان معناست که ممکن است همیشه خریدار و فروشنده کافی برای معاملات خاص وجود نداشته باشد، که می‌تواند منجر به کندتر شدن معاملات و گاهی اوقات قیمت‌های کمتر مطلوب شود.
• رابط کاربری پیچیده: صرافی‌های غیرمتمرکز اغلب رابط‌های پیچیده‌تری نسبت به CEX دارند. این نوع صرافی‌ها برای تازه‌ کارها پیشنهاد نمی‌شود، و به سطح بالاتری از دانش فنی برای استفاده مؤثر نیاز دارند.
• پشتیبانی محدود: به دلیل ماهیت غیرمتمرکز، DEX ها معمولاً پشتیبانی محدودی از مشتری ارائه می‌دهند. ممکن است دریافت کمک در مورد مسائل برای کاربران سخت‌تر باشد، که می‌تواند یک نقطه ضعف قابل توجه باشد.
• ویژگی‌ها و خدمات محدود: صرافی‌های غیرمتمرکز معمولاً فقط امکان معامله و سواپ کردن ارزهای دیجیتال را دارند و ممکن است خدمات دیگری را که در CEX یافت می‌شود، مانند پشتیبانی ارز فیات، گزینه‌های معاملاتی پیشرفته، یا خدمات مالی اضافی مانند سرمایه‌گذاری یا وام‌دهی ارائه ندهند. همچنین از معاملات فیوچرز نیز پشتیبانی نمی‌کنند.

تفاوت صرافی متمرکز با صرافی غیرمتمرکز چیست؟

در دنیای ارزهای دیجیتال، درک تفاوت‌های بین صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) و صرافی‌های متمرکز (CEX) بسیار مهم است. در اینجا یک مقایسه ساختار یافته با استفاده از جنبه های کلیدی آورده شده است. با تجزیه و تحلیل این جنبه‌ها، کاربران می‌توانند بهتر تصمیم بگیرند که کدام نوع صرافی با نیازها و شرایط آنها مطابقت دارد، خواه کاربرپسند بودن و خدمات CEXها باشد یا حریم خصوصی و غیرمتمرکز بودن DEX، انتخاب با شماست.

۱.حجم و نقدینگی معاملات مثال از حجم معاملات بیت کوین در هر دو صرافی

صرافی‌های متمرکز معمولاً در حجم معاملات و نقدینگی پیشرو هستند؛ زیرا تعداد کاربران آن‌‌ها بسیار بسیار بیشتر است. این مزیت امکان معاملات سریع و کارآمد در مقیاس بزرگ را فراهم کرده است. در عین حال که دکس‌ها در حال بهبود هستند، اغلب در این زمینه با چالش‌هایی مواجه می شوند که به طور بالقوه منجر به کندی تراکنش‌ها و شرایط قیمت گذاری کمتر می‌شود.

با توجه به داده‌های سایت کوین گکو، تا سپتامبر 2023، بایننس، بزرگترین صرافی متمرکز ارز دیجیتال، حجم معاملاتی معادل 132.5 میلیارد دلار دارد. دومین شرکت بزرگ، Upbit، با حجم 34.8 میلیارد دلار، و سومین، HTX، 23.6 میلیارد دلار دارد.

در مقابل، کل حجم معاملات 24 ساعته برای 590 صرافی غیرمتمرکز با توجه به داده‌های سایت کوین گکو ، 3.38 میلیارد دلار است. این مقایسه تفاوت قابل توجهی در نقدینگی و حجم بین مبادلات متمرکز و غیرمتمرکز را نشان می‌دهد که صرافی‌های متمرکز با اختلاف بسیاری پیشروی می‌کنند.

۲.امنیت و حریم خصوصی

صرافی‌های متمرکز، اگرچه به دلیل تمرکز بیشتر در معرض هک هستند، اما سرمایه گذاری زیادی روی بهبود امنیت می‌کنند. با این حال، آنها به اطلاعات شخصی نیاز دارند که بر حریم خصوصی کاربر تأثیر می گذارد. اما صرافی‌های غیرمتمرکز به دلیل زیرساخت‌های غیرمتمرکز، حریم خصوصی بیشتری را ارائه می‌دهند و کمتر مستعد هک‌های بزرگ هستند. همچنین شما می‌توانید به صورت ناشناس و بدون انجام احراز هویت در آن‌ها فعالیت کنید.

در صرافی‌های غیرمتمرکز مالکیت کامل دارایی‌ها در دست شماست و فقط شما به کلیدهای خصوصی‌تان دسترسی دارید اما در صرافی‌های متمرکز شخص ثالثی نیز کنترل دارد.

۳.خدمات و امکانات

صرافی‌های متمرکز بسیار خدمات متنوع و مختلفی دارند که شامل معاملات فیوچرز، استیکینگ، وام‌دهی و ... می شود. اما در مورد صرافی‌های غیرمتمرکز باید گفت که فقط و فقط از معاملات اسپات که به صورت سواپ کردن یک ارز دیجیتال است، پشتیبانی می‌کند. خدمات دیگری مانند معاملات آتی را ندارند. همین امر باعث شده است که کاربرد صرافی‌های متمرکز بسیار بیشتر باشد و کاربران بیشتری جذب آن‌ها شوند.

۴.تجربه کاربری

CEX ها عموماً کاربرپسندتر هستند، مخصوصاً برای تازه کارها بسیار مناسب هستند. همچنین به صورت بسیار عالی پشتیبانی مشتریان را ارائه می‌دهند. در مقابل، DEX ها به کسانی که دانش فنی بیشتری دارند پاسخ می‌دهند، تجربه کاربری پیچیده‌تر و پشتیبانی محدود از مشتری را ارائه می‌دهند. 

۵.قوانین و مقررات

صرافی‌های متمرکز برای راه‌اندازی نیاز به مجوز قانونی از کشور خود دارند به همین دلیل طبق قوانین کشور پیش می‌روند. مطابقت از قوانین در این نوع صرافی‌ها باعث برقراری یک سطح امنیتی و از طرفی وابسته بودن به نهاد وقوانین آن کشور می شود. اما صرافی‌های غیرمتمرکز از هیچ نوع قانونی تبعیت نمی‌کنند و آزادانه عمل می‌کنند.

بررسی آینده صرافی ارز دیجیتال

آینده معاملات ارزهای دیجیتال در حال شکل‌گیری یک چشم انداز پویا و در حال تحول است. در اینجا عوامل و روندهای کلیدی که احتمالاً بر صرافی‌های متمرکز (CEX) و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) تأثیر می‌گذارند، را بررسی کردیم.

• پیشرفت‌های تکنولوژیکی: هر دو DEX و CEX از نوآوری‌های مداوم در بلاکچین و امنیت بهره مند خواهند شد. منتظر پلتفرم‌های هوشمندتر و ایمن تر با ویژگی‌های پیشرفته باشید.
• محیط نظارتی: روشی که دولت‌ها کریپتو را کنترل می‌کنند تأثیر قابل توجهی بر معاملات خواهد داشت. وضع قوانین سختگیرانه‌تر ممکن است چالش‌هایی ایجاد کند، اما شفافیت و ایمنی را نیز به همراه دارد.
• اولویت‌های کاربر: با بلوغ بازار، نیازهای کاربر تکامل می‌یابد. ممکن است برای حفظ حریم خصوصی بیشتر به سمتDEX ها یا اتکای مداوم به CEX ها برای سهولت استفاده تغییر کند.
• ادغام با امور مالی سنتی: ادغام کریپتو با امور مالی سنتی می‌تواند به خدمات جدید و نوآورانه منجر شود و چشم انداز معاملات ارز دیجیتال را تغییر دهد.
• مدل‌های ترکیبی: آینده ممکن است شاهد ظهور معاملات هیبریدی باشد که بهترین CEX و DEX را ترکیب می‌کند، امنیت و سهولت استفاده با حفظ حریم خصوصی و کنترل را ترکیب می‌کند.

به طور خلاصه، آینده صرافی‌های ارزهای دیجیتال با پیشرفت فناوری، پیشرفت‌های نظارتی، تغییر تقاضای کاربران و یکپارچگی‌های مالی نوآورانه مشخص خواهد شد. این تکامل فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی را برای دنیای کریپتو ارائه خواهد کرد.