آموزش ارز دیجیتال از مبتدی

شما می توانید برای مطالعه سر فصل دلخواه خود با کلیک بر روی هر بخش به سر فصل مد نظر مراجعه کنید:

• تاریخچه بلاکچین و بازار ارز دیجیتال
• ارز دیجیتال چیست؟
• بلاکچین چیست؟
• کیف پول ارز دیجیتال چیست؟
• امنیت ارز های دیجیتال
• آموزش خرید و فروش ارز دیجیتال

بازار رمزارزها یک بازار سرمایه گذاری نوپا و جذاب است که به دلیل رشدهای بالای آن در سال‌های اخیر، اکنون به یکی از محبوب‌ترین بازارهای مالی تبدیل شده است. بازار ارزهای دیجیتال پر از فرصت‌های جذاب سرمایه‌گذاری و البته در کنار آن پر از تله‎‌ها و خطراتی است که می‌تواند کل دارایی سرمایه گذار را نابود کند. این بازار پر هیجان تنها زمانی می‌تواند شیرین و درآمد زا باشد که سرمایه گذار بتواند ریسک‌های موجود را کامل درک کرده و آن را مدیریت کند. آموزش ارز دیجیتال اصولی باعث می‌شود کاربر بتواند ریسک‌های موجود را شناسایی کند و با دیدگاه منطقی و البته در زمان درست و مناسب سرمایه گذاری خود را انجام دهد. بازار ارزهای دیجیتال چیست؟ رمزارز چیست و چرا ارزش دارد؟ چگونه کار کردن در بازار کریپتو را آموزش ببینیم و وارد این بازار شویم؟

در ادامه این مقاله با بیتفا همراه باشید تا به سوالات ذکر شده پاسخ دهیم و تمام مواردی که قبل از ورود به بازار کریپتو باید بدانید را آموزش دهیم. این مقاله می‌تواند راه ورود اصولی شما به بازار رمزارزها باشد!

تاریخچه بلاکچین و بازار ارز دیجیتال

در حالی که به نظر برخی کاربران فناوری بلاکچین توسط ساتوشی ناکاموتو (خالق ناشناس بلاکچین بیتکوین) طراحی شده است اما این فناوری تاریخچه بسیار قدیمی‌تری دارد. حدود 40 سال پیش توسط فردی به نام David Chaum پروتکلی همانند فناوری بلاکچین و به منظور حفاظت رمزنگاری شده از داده‌های حساس از جمله داده‌های ژنتیکی طراحی کرد. سپس در سال 1991 دو دانشمند Stuart Haber و W. Scott Stornetta ساختاری رمزنگارش شده و مبتنی بر بلاک‌های متوالی شرح دادند. اما تا قبل از طراحی بلاکچین بیتکوین کاربرد آنچنانی نداشت و عملاً یک فناوری بلااستفاده به حساب می‌آمد. از طرفی دیگر پول دیجیتال نیز موضوع جدیدی نبود و قبل از بیتکوین نیز تلاش‌های زیادی در جهت راه‌اندازی یک سیستم مالی دیجیتالی شده بود. اما هیچ یک از آن‌ها نتوانسته بود راه‌حلی کاربردی برای جلوگیری از مشکل دوبار خرج کردن ارائه دهد.

ساتوشی ناکاموتو با بهره‌گیری از فناوری بلاکچین و مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW)، توانست یک پول دیجیتال امن طراحی کنید، یک پول دیجیتال که توان جلوگیری از دوبار خرج کردن را داشته باشد. در نتیجه بیت کوین اولین ارز دیجیتال موفق به حساب می‌آید و این رمزارز توانست نقاط قوت فناوری بلاکچین را معرفی کرده و شهرت جهانی به آن دهد.

پس از آن بلاکچین‌ها و رمزارزهای زیادی با الهام گرفتن از بلاکچین بیتکوین ایجاد شدند و کاربران شروع به معامله و کار با آن‌ها کردند. درنتیجه یک بازار مالی با هدف معامله این نوع واحدهای پولی ایجاد شد که امروزه به آن  بازار ارزهای دیجیتال می‌گویند.

ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال نوعی دارایی دیجیتالی است که در سیستم‌های کامپیوتری غیرمتمرکز تحت عنوان بلاکچین ذخیره می‌شوند. ارز دیجیتال معادل کلمه Crypto Currency به معنای دارایی‌های رمزنگاری شده است که امنیت آن‌ها از طریق الگوریتم‌های رمزنگاری شده حفظ می‌شود. ارزهای دیجیتال که معروف‌ترین آن‌ها ارز بیت کوین است دارایی‌های قابل انتقال هستند، در نتیجه می‌توانند هم یک ابزار پرداختی و هم یک روش حفظ ارزش (سرمایه) به حساب بیایند.

البته این مورد را در نظر داشته باشید که ارز دیجیتال یک اصطلاح رایج اما اشتباه است. ارز دیجیتال در لغت به معنای یک واحد پولی دیجیتالی است؛ با توجه به این تعریف دارایی‌ها قرار گرفته در کارت‌های بانکی نیز می‌توانند ارز دیجیتال باشند؛ درصورتی که بدین شکل نیست. در حالی که کلمه رمزارز معادل بهتری برای عبارت کریپتو کارنسی است اما عمدتاً همان عبارت ارز دیجیتال برای خطاب به این نوع دارایی‌ها استفاده می‌شود. ما در ادامه آموزش ارز دیجیتال از هر دو عبارت استفاده خواهیم کرد.

بلاکچین چیست؟

اولین اصطلاحی که در آموزش رمز ارزها باید با آم آشنا شویم بلاکچین است؛ بلاکچین یک پایگاه داده توزیع شده است که داده‌ها را پردازش کرده و در خود ذخیره می‌کند. عبارت بلاکچین (Blockchain) ترکیبی از دو کلمه زنجیره (Chain به معنی زنجیره) و بلاک است؛ به زبان ساده این فناوری زنجیره‌ای از بلاک‌های به هم متصل است. داده‌ها (تراکنش‌ها) توسط گره‌ها (Nodes) پردازش و رمزنگاری می‌شوند و به ترتیب در بلاک‌ها ذخیره می‌شوند. هر بلاک در مدت زمان مشخص ایجاد می‌شود و مقداری داده در خود ذخیره می‌کند؛ بلاک پس از ایجاد شدن به زنجیره (شبکه بلاکچینی) اضافه می‌شود و سپس گره‌ها به ایجاد (استخراج) بلاک بعدی می‌پردازند. این فرایند ساز و کار بلاکچین را در مقیاسی ساده سازی شده بیان می‌کند.

بلاکچین یک دفتر کل توزیع شده (DLT) است. دفتر کل عبارت جدیدی نیست، این عبارت به محلی برای ذخیره داده اشارع دارد و دفاتر کل از قدیم برای ذخیره داده‌های مهم (برای مثال تبادلات مالی) استفاده شده است. اما DLT نوع توزیع شده آن است؛ یعنی بر خلاف سیستم سنتی که تنها یک دفتر کل واحد برای ذخیره داده وجود دارد، DLT سیستمی توزیع شده میان تعداد زیادی گره است. تمام گره‌ها به داده‌ها دسترسی دارند و یک فرد به تنهایی نمی‌تواند تغییری در آن ایجاد کند؛ در نتیجه امنیت و شفافیت بسیار بالاتری در این نوع دفتر کل وجود دارد.

بلاکچین عنواع مختلفی دارد اما درحالت کلی در سه نسل تقسیم بندی می‌شود؛ در ادامه هر یک از نسل‌های بلاکچین را بررسی خواهیم کرد.

بلاکچین نسل یک

در حالی که ایده فناوری بلاکچین مدت‌ها قبل از بیتکوین طراحی شده بود اما بیتکوین با بهرهگیری از این فناوری شهرت جهانی به آن داد. پس از بیتکوین بلاکچین‌های زیادی به عنوان فورک آن ایجاد شدند که ساز و بسیار نزدیکی به آن داشتند. این نوع بلاکچین‌ها عمدتاً از مکانیزم اجماع اثبات کار بهره می‌برند، مقیاس پذیری پایینی دارند و از قراردادهای هوشمند پشتیبانی نمی‌کنند.

این نوع بلاکچین‌ها نسل اول را شکل می‌دهند که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به بیتکوین، لایتکوین و بیتکوین کش اشاره کرد.

بلاکچین نسل دو

ویتالیک بوترین ایده پیاده سازی قراردادهای هوشمند و پردازش تراکنش‌های پیچیده بر بستر بلاکچین را مطرح کرد و باعث ایجاد انقلابی بزرگ در بلاکچین شد. بوترین بلاکچین اتریوم راه‌اندازی کرد که قادر به پشتیبانی از قراردادهای هوشمند بود. این موضوع باعث شد توسعه دهندگان بتوانند اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (Dapp) توسعه دهند، کاربرد فناوری بلاکچین را بالاتر ببرتد و ابعاد جدیدی به حوزه کریپتو بخشید.

اتریوم با کاربرد جدیدی که به حوزه بلاکچین بخشید نسل جدیدی از بلاکچین‌ها را ایجاد کرد. اتریوم نسبت به بلاکچین‌های نسل دو کاربرد بسیار گسترده‌تری داشت اما همچنان نتوانسته بود مشکل مقیاس پذیری پایین آن‌ها را رفع کند.

بلاکچین نسل سه

بلاکچین‌های نسل سه که بخش زیادی از بلاکچین‌های فعلی بازار زیر مجموعه آن هستند با هدف رفع مشکلات مقیاس‌پذیری نسل‌های قبلی خود ایجاد شدند. با روی کار آمدن مکانیزم اجماع اثبات سهام (PoS) افزایش مقیاس‌پذیری آسان‌تر از قبل شد و بلاکچین‌هایی با مقیاس پذیری بسیار بالا ایجاد شدند. بلاکچین‌هایی مانند کاردانو را می‌توانیم شروع کننده این نسل بدانیم، اما خدمات گسترده‌ای که تعدادی از آن‌ها از جمله زنجیره هوشمند بایننس و سولانا ارائه دادند، بیشترین محبوبیت را به این نسل از بلاکچین‌ها بخشید.

بلاکچین‌های نسل سه عملکرد بشدت خوبی در مقیاس‌پذیری ارائه دادند اما با افزایش توجه نسبت به این موضوع، به مرور اهمیت امنیت و تمرکز زدایی در این نوع بلاکچین‌ها کاهش یافت و توجه کمتری نسبت به این دو موضوع نشان دادند.

کیف پول ارز دیجیتال چیست؟

اکنون که با بلاکچین و ارز دیجیتال آشنا شدیم باید با کیف پول‌های ارز دیجیتالی نیز آشنا شویم. کیف پول‌های ارز دیجیتال تنها یک رابط میان کاربر و شبکه هستند؛ به این منظور که کاربر را به دارایی خود بر بستر بلاکچین متصل می‌کنند. این نوع کیف پول‌ها خدمات مختلفی ارائه می‌دهند اما کاربرد اصلی آن‌ها فراهم کردن امکان واریز، برداشت و نگهداری رمز ارزهاست.

کیف پول‌های رمزارزی انواع مختلفی دارند که در ادامه به هرکدام خواهیم پرداخت.

کیف پول‌های نرم افزاری

پرکاربردترین نوع کیف پول‌های رمزارزی نوع نرم افزاری است. کیف پول‌های نرم افزاری مانند هر نرم افزار دیگری به راحتی و بدون نیاز به پرداخت هزینه قابل نصب بر روی سیستم عامل‌های مختلف هستند. این نوع کیف پول‌ها به خودی خود هیچ نوع دسترسی به دارایی‌های ما ندارند و امنیت بسیار بالایی ارائه می‌دهند. از بهترین آن‌ها می‌توان به کیف پول تراست ولت، کیف پول متامسک و کیف پول سیف پل اشاره کرد. برای کار با این نوع کیف پول‌ها پیشنهاد می‌کنم مقاله "آموزش کار با تراست ولت" را مطالعه کنید.

کیف پول‌های سخت افزاری

کیف پول‌های سخت افزاری بالاترین امنیت را به کاربران ارائه می‌دهند. این نوع کیف پول‌ها در حالی که هیچ گونه دسترسی به دارایی کاربران ندارند از حملات نرم افزاری نیز جلوگیری می‌کنند و فضایی با امنیت بسیار بالا برای کاربران فراهم می‌کنند. این نوع سخت افزارها عمدتاً به شکل فلش مموری و یا کارت بانکی هستند؛ از بهترین آن‌ها می‌توان به کیف پول Coolwallet PRO و کیف پول Ledger Nano X اشاره کرد. برای آموزش کار با کیف پول‌های سخت افزاری پیشنهاد می‌کنم مقاله "آموزش کار با کیف پول کول ولت پرو" را مطالعه کنید.

کیف پول‌های حضانتی

کیف پول‌های غیر حضانتی پایین‌ترین امنیت را دارند؛ در این نوع کیف پول‌ها اختیار کیف پول به صورت کامل در دسترس کاربر نیست و نهاد دیگری آن را مدیریت می‌کند. برای مثال در زمان کار با صرافی‌های متمرکز شما دارایی را به آدرسی که صرافی در اختیار شما قرار داده است واریز می‌کنید اما شما دسترسی کامل به آن آدرس را ندارید. صرافی دارایی شما را در کیف پول‌های خود نگهداری می‌کند و هر زمان اقدام به برداشت دارایی می‌کنید صرافی موجودی مورد نیاز را برای شما انتقال می‌دهد؛ به این نوع کیف پول‌ها کیف حضانتی گفته می‌شود.

در این نوع کیف پول کاربر دسترسی لازم به کلید خصوصی کیف پول ندارد و هر زمانی که صرافی فعالیت خود را متوقف کند عملاً کاربر دسترسی به دارایی خود را از دست خواهد داد. در نتیجه امنیت این نوع کیف پول‌ها در سطح پایینی قرار دارد.

امنیت ارز های دیجیتال

ارز های دیجیتال با توجه به اینکه در فضای غیر فیزیکی و دیجیتال وجود دارند همواره همراه با ریسک در جهت استفاده از آن ها و سرمایه گذاری در آن ها وجود دارد. همچنین به دلیل وجود هکر ها و سایت های کلاهبرداری امنیت رمز ارز ها را به خطر می‌اندازد. امنیت ارزهای دیجیتال در مرحله اول به دو عامل کلیدی وابسته است: امنیت فناوری بلاک چین و اقدامات امنیتی انجام شده توسط خودکاربر. در مرحله اول امنیت خود فناوری بلاک چین بسیار مهم است. بلاک چین یک دفتر کل غیرمتمرکز است که تمام تراکنش های انجام شده با یک ارز دیجیتال خاص را ثبت می کند. به گونه ای طراحی شده است که شفاف، تغییرناپذیر و مقاوم در برابر دستکاری ها باشد. این باعث می شود که در برابر تلاش های هکر ها بسیار ایمن باشد. با این حال، کاملاً از حملات مصون نیست و گاهی اوقات بعضی بلاکچین با حملاتی مواجه می‌شوند. یکی دیگر از نگرانی های امنیتی آسیب پذیری صرافی های ارزهای دیجیتال است. صرافی ها به عنوان واسطه برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال عمل می کنند و وجوه کاربران را در کیف پول های دیجیتال نگه می دارند. اگر یک صرافی هک شود، سرمایه کاربران ممکن است در خطر بیفتد. پیشنهاد ما این است که فقط سرمایه ای که با آن ترید میکیند را در صرافی قرار دهید و اصل سرمایه خود را در کیف پول های نرم افزاری و سخت افزاری که گفته شد نگهداری کنید.

آموزش خرید و فروش ارز دیجیتال

یکی از مهمترین موارد درآموزش ارزهای دیجیتال آموزش خرید و فروش آن‌هاست. ارزهای دیجیتال با روش‌های مختلفی معامله می‌شوند و با گذشت زمان و افزایش پذیرش جامعه و سازمان‌ها نسبت به آن‌ها، روش‌های امن‌تر و راحت‌تری جایگزین می‌شود. در ادامه به بررسی انواع روش‌های رایج برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال خواهیم پرداخت.

خرید و فروش همتا به همتا (P2P)

یکی از روش‌های رایج که از ابتدای راه بازار رمزارزها تا به حال کاربرد داشته است روش همتا به همتا است. به این منظور که فروشنده به صورت مستقیم دارایی دیجیتالی خود را به آدرس کیف پول خریدار ارسال می‌کند وخریدار وجه مورد نظر را به آن می‌پردازد. در ابتدا و زمانی که ارزهای دیجیتال مقبولیت لازم را نداشتند بر بستر رسانه‌ها و پیام رسان‌ها انجام میشد. به این صورت که برای مثال خریدار باید در شبکه‌ها اجتماعی و یا پیام رسان‌ها به دنبال یک فروشنده می‌گشت و با اعتماد کردن به او، معامله خود را انجام می‌داد. در این روش به دلیل عدم نظارت، امکان کلاهبرداری بشدت بالا بود و طبیعتاً افراد کمتری راغب به فعالیت در این بازار و خرید و فروش ارزهای دیجیتال بودند.

صرافی‌های متمرکز (CEX)

صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال پلتفرم‌های معاملاتی هستند که یک بازار متمرکز برای خرید و فروش رمزارزها ایجاد و آن را نظارت و مدیریت می‌کنند. در این نوع صرافی‌ها نیز عمدتاً خرید و فروش به صورت همتا به همتا انجام می‌شود اما با این تفاوت که صرافی نظارت لازم را به روند معامله دارد. در این نوع صرافی‌ها دفتری تحت عنوان دفتر سفارشات قرار دارد و کاربران سفارشات خرید و فروش خود را به همراه مقدار و قیمت مورد نظر در آن ثبت می‌کنند. سپس نهاد مرکزی تحت عنوان بازارساز سفارشات قرار گرفته را بررسی می‌کند، با توجه به سفارشات قرار گرفته یک قیمت برای محصول یا همان رمزارز تعیین می‌کند و خریدار و فروشنده را به یک دیگر متصل می‌کند.

صرافی‌های متمرکز در حالت کلی به دو دسته داخلی و بین المللی تقسیم می‌شوند، صرافی‌ها داخلی با توجه به قوانین کشور خود خدمات ارائه می‌دهد و تمرکز خود را بر روی کاربران داخلی قرار می‌دهند. در نظر داشته باشید برای کار در اکثر صرافی‌های متمرکز نیاز به احراز هویت است. برای کار با این نوع صرافی‌ها پیشنهاد می‌کنم مقاله "آموزش کار با صرافی کوینکس" یا مقاله "آموزش کار با صرافی MEXC" را مطالعه کنید.

این روش معاملاتی امنیت بیشتری نسبت به گزینه قبل دارد، حجم و عمق معاملاتی بیشتری دارد و در مجموع ساختاری مناسب‌تر ارائه می‌دهد.

صرافی‌های غیر متمرکز (DEX)

صرافی‌های غیر متمرکز یا Dex ها با بهره‌گیری از ماهیت غیر متمرکز بازار رمزارزها ایجاد شدند. یکی از اهداف بازار ارزهای دیجیتال تمرکز زدایی، پخش قدرت میان جامعه و حذف شخص ثالث از فرایند است. دکس‌ها ساز و کاری متفاوت با صرافی‌های متمرکز دارند، آن‌ها بر بستر بلاکچین راه‌اندازی می‌شوند، به جای دفتر سفارشات از استخرهای نقدینگی استفاده می‌کنند، در معاملات این نوع صرافی‌ها هیچ فرد و نهادی دخالت ندارد و امنیت بسیار بالایی در این نوع صرافی‌ها وجود دارد.

در صرافی‌های غیر متمرکز تعداد ارزهای بیشتری معامله می‌شود؛ همین موضوع باعث می‌شود فرصت‌های معاملاتی خیلی جذابی در آن‌ها ایجاد شود. البته در نظر داشته باشید به دلیل عدم نظارت دقیق بر فعالیت صرافی‌های غیر متمرکز امکان لیست شدن ارزهای کلاهبرداری بسیار بالاست و حتماً باید قبل از فعالیت در این حوزه آموزش‌های لازم از جمله آموزش دکس تریدینگ را ببینید.