عرضه اولیه به دلیل رشدهای چشم گیری که در سالهای گذشته تجربه کرده است به یکی از جذابترین روشهای سرمایهگذاری در میان کاربران بازار رمز ارزها تبدیل شده است، اما همانطور که ماهیت این بازار بر ارکان دنیایی غیرمتمرکز بنا شده است، کاربران این بازار نیز علاقه ویژهای به استفاده از خدمات غیرمتمرکز پیدا کردهاند؛ در ادامه همین موضوع عرضه اولیه نیز وارد پلتفرمهای غیرمتمرکز شده و عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) را ایجاد کرده است. اما IDO چیست؟
عرضه اولیه معمولاً یک فرصت هیجانانگیز برای سرمایهگذاری در اکوسیستم رمز ارزها است، زیرا که شانس خرید یک توکن با قیمت اولیه (زمان راه اندازی) آن میتواند بسیار ارزشمند باشد. ICOها با وارد شدن به دنیای رمز ارزها در سال 2017، محبوبیت زیادی پیدا کردند و خیلی از افراد فعال در این حوزه تمایل داشتند که با استفاده از این قابلیت جدید، سرمایه گذاری کنند. اما این فقط یک طرف ماجراست؛ با نگاهی به شور و شوق ICO (عرضه اولیه کوین) که در سال 2017 در شبکه اتریوم برگذار شدند، همه چیز تماماً مثبت نبود؛ کلاهبرداری گسترده بود و اغلب سرمایهگذاران متحمل ضررهای زیادی میشدند.
با گذشت زمان و با پدیدار شدن برخی مشکلات در ICOها، پروژهها به فکر به وجود آوردن قابلیتهای دیگری در جهت بالا بردم امنیت و نظارت بر این فرایند بودند؛ در نتیجه نیاز به نظارت به چنین پروژهها باعث به وجود آمدن IEO شد. در رابطه با IEO باید گفت نوعی عرضه اولیه است که استارت آپهای بلاکچینی از طریق صرافیهای متمرکزی مانند بایننس خودشان را به سرمایه گذاران معرفی میکردند. این نوع از عرضه اولیه مزایا و معایب خودش را داشت. اما در سال 2022 بود که IDO به وجود آمد؛ این روش به سرعت محبوب شد، کاربران علاقه زیادی به آن شنان دادند و باعث شد پروژهها از این طریق جذب سرمایه زیادی داشته باشند.
در این مقاله به این نوع از عرضه اولیه و همچنین نکات مختلف آن خواهیم پرداخت.
عرضه اولیه، اولین فروش یا توزیع عمومی توکن میباشد و روشی برای جمعآوری سرمایه توسط پروژههای بلاکچینی میباشد. در این فرایند، پروژهها ارزهای دیجیتال خود را به فروش میگذارند و هدف از این کار، تامین سرمایه لازم برای توسعه پروژه و همچنین توزیع توکنهای آن بین مردم میباشد. روشهای تامین مالی جمعی میتواند متفاوت باشد؛ مانند استفاده از یک پلتفرم صرافی متمرکز (IEO)، کار با یک تنظیمکننده مالی (STO)، یا انجام آن به تنهایی (ICO). علاوه بر روشهای ذکر شده روشی به نام IDO نیز وجود دارد که در این مقاله قصد داریم به آن بپردازیم.
برای بیشتر آشنا شدن با عرضه اولیه در دنیای رمز ارزها، پیشنهاد میکنم مقاله "آشنایی با انواع عرضه اولیه در بازار رمز ارزها" را مطالعه فرمایید.
رشد حوزه دیفای در سالهای اخیر، باعث به وجود آمدن روشی متفاوت برای تامین سرمایه پروژه و عرضه اولیه توکن گردید. این روش که تفاوت چندانی با IEO ندارد، به صورت غیرمتمرکز میباشد که در پروتکلهای دیفای مورد استفاده قرار میگیرد.
IDO یا Initial DEX Offering، نوعی عرضه اولیه توکن است که در یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) اجرا میشود. استخرهای نقدینگی (Liquidity pools) با ایجاد نقدینگی پس از فروش، نقش اساسی در IDOها دارند. یک IDO معمولی به کاربران این امکان را میدهد که در ازاء دریافت توکنهای جدید در طول رویداد تولید توکن، سرمایه را در صرافی قفل کنند. سپس برخی از وجوه جمعآوریشده با توکن جدید به یک استخر اضافه میشوند تا بعداً به پروژه بازگردانده شوند. IDOها روشی ارزان و ساده برای توزیع توکنهای پروژهها ارائه میدهد. البته در نظر داشته باشید که IDO ها هنوز هم در حال تکامل هستند و در حال ارائه مدلهای جدیدی مانند Initial Farm Offering یا به اختصار IFO هستند. همچنین ممکن است در آینده شاهد افزایش ملزومات احراز هویت یا KYC باشیم.
برای ورود به یک IDO، به یک کیف پول دیجیتال مانند MetaMask و همچنین برای پرداخت هزینهها، به مقداری رمز ارز (برای مثال توکن بومی پلتفرم یا ارز بومی آن بلاکچین) نیاز میباشد. لازم به ذکر است که همیشه باید در مورد پروژه تحقیقات کافی انجام شود و سرمایه گذاریها از طریق یک DEX قابل اعتماد انجام شود.
روشهای مورد استفاده در ICO، IDO و IEO کاملاً متفاوت هستند، حتی اگر نتایج عمدتاً یکسان هستند. در اینجا یک مرور سریع از تفاوتهای اصلی آورده شده است:
|
IDO |
IEO |
ICO |
فرآیند بررسی |
DEX پروژه را بررسی میکند |
CEX پروژه را بررسی میکند |
هیچ فرآیند بررسی وجود ندارد، زیرا خود پروژه فروش را اجرا میکند |
جذب سرمایه |
DEX وجوه سرمایه گذاران را مدیریت میکند |
CEX وجوه سرمایه گذاران را مدیریت میکند |
پروژه وجوه سرمایه گذاران را مدیریت میکند |
قراردادهای هوشمند |
DEX قراردادهای هوشمند ایجاد و اجرا میکند |
ثبت قرارداد مستقیم صرافی با سرمایهگذار |
پروژه قراردادهای هوشمند را ایجاد و اجرا میکند |
لیست شدن توکن |
استخرهای نقدینگی در DEX باز میشوند |
Exchange توکن را لیست میکند |
پروژه باید یک صرافی را برای لیست کردن پیدا کند |
KYC/AML |
بعضی از IDOها |
بله |
بعضی از ICOها |
یک پروژه از یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) برای تسهیل فرایند فروش توکن استفاده میکند. در واقع این پروژه کریپتویی، توکنهای خود را در اختیار DEX قرار میدهد و DEX توزیع و انتقال نهایی را تکمیل میکند. این فرآیندها خودکار هستند و از طریق قراردادهای هوشمند روی بلاکچین اتفاق میافتند؛ به این فرآیند IDO گفته میشود.
قوانین و مراحل یک IDO به صرافی غیرمتمرکزی که آن را اجرا میکند بستگی دارد، اما چند مورد مشترک و رایج میان آنها وجود دارد:
برای درک بیشتر نحوه کار ئر این فرایند، فرض کنید یک پروژه تصمیم گرفته که توکنهای خود را از طریق IDO توزیع کند؛ بنابراین ابتدا باید توکنها را به یکی از پلتفرمهای برگذار کننده IDO (یک پلتفرم غیرمتمرکز) ارائه داده و پلتفرم بررسی پروژه را انجام داده و اگر توسط پلتفرم تایید شد، آن را به لیست عرضه اولیهها اضافه میکند. بعد از آن، پروژه شرایط شرکت در IDO را به پلتفرم ابلاغ میکند که برای هر پروژه شرایط متفاوتی وجود دارد، اما هدف اکثر آنها گسترش جامعه از طریق شبکههای اجتماعی میباشد. در مرحله آخر نیز، پروژه تعدادی از آدرس کیف پولهای شرکت کننده در آن را انتخاب میکند.
تعداد زیادی DEX در بلاک چینهای مختلف وجود دارد که خدمات IDO را ارائه میدهند. یک راه ساده برای جستجوی آنها از طریق فهرست Launchpad کوینهای برتر CoinGecko بر اساس ارزش بازار است. با این حال فراموش نکنید که ارزش بازار بزرگ، لزوماً به معنای قابل اعتماد بودن پلتفرم نیست.
از مهمترین پلتفرمهای فعال در این حوزه میتوان به پلتفرمهای "Polkastarter , BSCpad , Dao Maker" اشاره کرد.
با گذشت زمان، عرضه توکن برای سرمایه گذاران منصفانهتر و ایمنتر شده است. از مزایای این نوع عرضهاولیه، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
در کنار مزایای بسیار، این عرضه اولیه معایبی نیز دارد که این مشکلات عمدتاً از جنبههای غیرمتمرکز و ناشناس یک IDO سرچشمه میگیرد.
اولین مکان برای پیدا کردن یک IDO، خود پروژه و دنبال کردن رسانههای اجتماعی (مخصوصاً توییتر) آنها میباشد. همچنین میتوانید رسانههای پلتفرمهای اجرا کننده IDO را بررسی کنید تا فهرست IDOهای آتی آنها را پیدا کنید. علاوه بر آن، اگر میخواهید یک نمای کلی از همه IDOهای آینده داشته باشید، CoinMarketCap فهرستی از آنها را ارائه کرده است که توسط این لینک میتوانید به آن دسترسی داشته باشد.
برای ورود به یک IDO، به یک کیف پول نیاز دارید که بتواند به DAppهایی مانند MetaMask یا Binance Chain Wallet متصل شود. همچنین برای خرید توکنها و پرداخت هزینه تراکنش به مقداری رمز ارز نیاز دارید. پس از اینکه کیف پول خود را آماده کردید، میتوانید با استفاده از دکمه connect wallet (که معمولاً در گوشه سمت راست بالا وجود دارد) به پلتفرم برگذار کننده IDO متصل شوید.
اکنون دستورالعملهای خاصی در مورد نحوه قفل کردن وجوه به شما داده میشود. اطمینان حاصل کنید که وجوه کافی برای پرداخت هزینه تراکنشهای خود را نیز دارید. در بیشتر موارد، پس از پایان دوره اشتراک، توکنها به کیف پول شما منتقل میشوند. لازم به ذکر است که قبل از شرکت در IDO حتما جزئیات مرتبط با هر پروژه را مطالعه کنید.
در هنگام سرمایه گذاری در IDO ها نیز درست مانند هر سرمایه گذاری دیگر باید به نکاتی در جهت دور ماندن از کلاهبرداریها و حفظ امنیت داراییهای خود توجه کنید.
بالاتر به تعدادی از پلتفرمهای فعال در حوزه IDO اشاره کردیم، اما اکنون که کامل با IDO ها آشنا شدهاید بهتر است با پلتفرمهای فعال در این حوزه نیز به صورت کامل آشنا شوید. پس در ادامه با تعدادی از این پلتفرمها آشنا خواهیم شد.
پلتفرم Polkastarter با شعار "به ایدههای فردا، زودتر دسترسی داشته باش!" بر بستر پولکادات راهاندازی شد. منظور از این شعار معروف پولکا استارتر، اشاره به این موضوع است که کاربران میتوانند زودتر از بقیه بر روی پروژههای بلاکچینی که ایدههای جذابی برای آینده دارند، سرمایه گذاری خود را انجام دهند. این سرمایه گذاری دقیقاً همزمان با شروع فعالیت و در عرضه اولیه آن پروژه انجام میشود و به همین دلیل PolkaStarter عبارت "زودتر" را در شعار خود استفاده کرده است. فعالیت در این پروژه کاملاً غیرمتمرکز صورت میگیرد و برای انجان فعالیت فقط کافی است کاربر کیفپول دیجیتالی خود را به این پلتفرم متصل کند. (در ادامه در یک ویدئو سعی کردیم این پلتفرم را کاملتر آموزش دهیم)
پروژه Polkastarter بر بستر پولکادات راهاندازی شده است اما از آن جایی که این پروژه به صورت Multichain فعالیت میکند، پروژههای مختلفی که بر بستر دیگر بلاکچینها راهاندازی شدهاند نیز میتوانند عرضه اولیه خود را با استفاده در این پلتفرم انجام دهند. از بلاکچینهایی که توسط Polkastarter پشتیبانی میشوند میتوان به بلاکچینهای اتریوم، زنجیره هوشمند بایننس، پالیگان، اولانچ و سلو اشاره کرد؛ پروژههای مختلفی که بر بستر بلاکچینها ذکر شده راهاندازی میشوند، میتوانند در پلتفرم پولکا استارتر عرضه اولیه رمزارز خود را انجام دهند. البته Polkastarter برنامههایی در جهت همکاری با بلاکچین Solana را نیز دارد و به زودی از عرضه اولیه پروژههایی بر این بستر نیز حمایت خواهد کرد.
رمزارز Pols ارز حاکمیتی Polkastarter به شمار میآید، البته برای شرکت در IDO ها و خرید توکنهای جدید علاوه بر استفاده از این رمزارز، میتوان از ارزهای دیگری از جمله ETH نیز استفاده کرد.
از پروژههایی که توسط Polkastarter با موفقیت عرضه اولیه شدهاند میتوان به Cryptoverse اشاره کرد که توانست بیش از 3میلیون دلار جذب سرمایه داشته باشد، البته این پروژه به جای رمزارز، زمینهای متاورسی خود را به این روش عرضه کرد. در کنار Cryptoverse میتوان به بازی معروف بلاکچینی Thetan Arena به عنوان دیگر پروژه موفقی که توسط پولکا استارتر IDO خود را اجرا کرد اشاره کرد. بازی Thetan Arena توکن خود یعنی Thg را با قیمت 0.08 دلار در Polkastarter عرضه اولیه کرد و پس مدتی ارزش آن به بیش از 20 دلار رسید و سود بالایی نسیب افرادی شد که در این IDO شرکت کرده بودند.
از دیگر پلتفرمهای مناسب برای شرکت در IDO ها میتوان به پلتفرم BSCPad اشاره کرد. بی اس سی پد برخلاف پولکا استارتر به صورت multichain یا چند زنجیرهای فعالیت نمیکند و تمرکز و فعالیت این پلتفرم صرفاً بر روی زنجیره هوشمند بایننس (BSC) میباشد. این پلتفرم اولین بستر غیرمتمرکز در جهت راهاندازی IDO های بلاکچین BSC میباشد که با هدف جذب سرمایه برای پروژههای نوپا بلاکچینی به صورت IDO فعالیت خود را شروع کرد.
پلتفرم BSCPad توکن خود را با نام BSCPAD در اوایل سال 2021 راهاندازی کرده است و هم اکنون در صرافیهای Gate.io ، Mexc و PancakeSwap قابل معامله میباشد. این پلتفرم امکان استیکینگ با سود سالیانه 15 درصد (در زمان نگارش این مقاله) را برای توکن خود فراهم کرده است و برای شرکت در IDO های این پلتفرم، کاربران باید توکنهای BSCPAD خود را در این پلتفرم استیک کنند. بنا بر میزان توکن استیک شده، کاربران به 6 دسته (Tier) تقسیم میشوند؛ دسته Bronze (کاربرانی که 1000 تا 2499 توکن استیک کرده باشند)، Silver (کاربرانی که 2500 تا 4999 توکن استیک کرده باشند)، Gold (کاربرانی که 5000 تا 9999 توکن استیک کرده باشند)، Platinum (کاربرانی که 10000 تا 24999 توکن استیک کرده باشند)، Diamond (کاربرانی که 25000 تا 74999 توکن استیک کرده باشند) و در نهایت دسته Blue Diamond (کاربرانی که بیش از 75000 توکن استیک کرده باشند) که هر دسته امتیازات مختص به خود را دارد. (در نظر داشته باشید که ارزش توکن BSCPAD در زمان نگارش این مقاله حدود 0.18 دلار میباشد)
فرایند IDO در این پلتفرم در دو فاز انجام میشود؛ فاز اول Allocation round نام دارد که مختص به افراد استیک کننده توکن BSCPAD میباشد. این کاربران با توجه به میزان ارز استیک کرده خود (دسته خود) و Pool-Weight استخر مورد نظر پروژه در حال عرضه، میتوانند به میزان مشخص از توکن در حال عرضه را خریداری کنند، البته در این فاز هر کس با توجه به دسته (Tier) خود محدودیت حجمی برای خرید توکن در حال عرضه دارد (دقت داشته باشید کاربران باید توکنهای خود را حداقل 3 ساعت قبل از شروع IDO مورد نظر استیک کرده باشند). سپس فاز دوم یعنی FCFS (First Come - First Serve) شروع میشود که در این فاز توکنهای باقی مانده از فاز اول به فروش میرسند و در این فاز محدودیت خرید برای کاربران وجود ندارد. این فاز تا زمانی ادامه ادامه پیدا میکند که تمام ارزهای در حال عرضه به فروش برسند؛ البته این فاز معمولاً بیش از چند دقیقه طول نمیکشد.
قدم بعدی برای شرکت در IDO های این پلتفرم احراز هویت است، البته نه به صورت احراز هویتی که در صرافیها و پلتفرمهای متمرکز صورت میگیرد. برای احراز هویت در این پلتفرم ابتدا باید کیف پول متامسک را به این پلتفرم متصل کنید سپس در قدم اول احراز هویت خود، کشور خود را انتخاب کنید (دقت داشته باشید کشور انتخابی باید کشوری باشد که مدارک هویتی خود را در سایت آپلود میکنید، حتی اگر در کشور دیگری ساکن هستید). مرحله دوم بارگذاری اطلاعات شخصی میباشد، در این مرحله شما باید اطلاعاتی از جمله اسم، جنسیت، تاریخ تولد و ایمیل خود را وارد کنید.
در مرحله سوم باید مدارک خود را آپلود کنید، درواقع باید یک سلفی از خود با کارت شناسایی که این کارت شناسایی میتواند گذرنامه یا کارت گواهینامه باشد (دقت داشته باشید پیشنهاد میشود مدارک به صورت ترجمه به زبان انگلیسی باشد) را بعلاوه یک کاغذ که بر روی آن عبارات BSCPAD ، تاریخ روزی که احراز هویت انجام میدهید و 4 کارکتر آخر کیف پول متامسک خود نوشته شده است را در این سایت آپلود کنید.
فرایند احراز هویت معمولاً یک روز طول میکشد و نتیجه تایید یا عدم تایید از طریق ایمیل به کاربر اعلام میشود. البته در نظر داشته باشید شرایط انجام احراز هویت داشتن حداقل 1000 توکن BSCPAD میباشد. پس از تاییت احراز هویت، دکمه KYC به رنگ سبز در میآید.
قدم بعدی پس از اتمام احراز هویت پیدا کردن پروژه مناسب برای خریداری توکنهای در حال عرضه آن میباشد. پروژههایی که در این پلتفرم در حال عرضه توکنهای خود به صورت IDO میباشند در قسمت Projects این سایت لیست شدهاند و کاربران میتوانند در IDO آنها شرکت کنند. پروژهها در این قسمت به 3 دسته تقسیم میشوند؛ اولین دسته از پروژهها، دسته Projects coming soon میباشد که در این دسته پروژههایی لیست میشوند که قرار است در آینده IDO آنها در پلتفرم BSCPAD اجرا شود، کاربران تا شروع IDO فرصت دارند تا در رابطه با آن پروژه تحقیق کرده و اقدامات لازم (احراز هویت و استیک BSCPAD) برای شرکت در IDO آن را انجام دهند. دسته بعدی، دستهای از پروژهها میباشد که فرایند IDO آنها در حال اجرا میباشد و کاربران میتوانند در آنها شرکت کنند، به این دسته از پروژهها Projects open now گفته میشود (البته توصیه میشود قبل از شرکت در این IDO ها و خرید توکن آنها، در رابطه با پروژه مربوطه به صورت کامل تحقیق کنید). دسته آخر از پروژهها هم دستهای هستند که قبلاً عرضه آنها به اتمام رسیده است و الان صرفاً کاربران میتوانند بازدهی آنها را بررسی کنند، این پروژهها به دسته Projects Closed معروف هستند.
چگونگی عرضههای اولیه توکن همیشه در حال تغییر هستند. به عنوان مثال، مدل IFO (Initial Farm Offering) نیز وجود دارد که محبوبیتش در حال افزایش میباشد. به سختی میتوان گفت که آیا میتوان آن را یک IDO سنتی نامید یا خیر، اما به همان مفاهیم اصلی بستگی دارد: استخرهای نقدینگی و صرافیهای غیرمتمرکز. سرمایه گذاران به جای قفل کردن مستقیم توکنهای خود، ابتدا باید در یک استخر نقدینگی DeFi سهام داشته باشند تا توکنهای LP به دست آورند. برای مثال، پروژهای که میخواهد توکن خود را برای BNB در یک IFO در PancakeSwap بفروشد، سرمایه گذاران را ملزم میکند که BNB و CAKE در استخر نقدینگی BNB-CAKE داشته باشند.
سپس توکنهای استخر BNB-CAKE برای توکنهای جدید قفل میشوند و در حالی که CAKE سوزانده میشود، پروژه BNB را دریافت میکند. تعداد توکنهایی که دریافت میکنید به تعداد شرکتکنندگان در فروش بستگی دارد.
یکی دیگر از تغییرات احتمالی در IDOها ممکن است الزام فرآیندهای KYC (احراز هویت) و AML (ضد پول شویی) باشد. قانون گذاران مالی در سراسر جهان علاقه بیشتری به DeFi و وضعیت نظارتی آن دارند. AML و KYC اکنون برای صرافیهای متمرکز هستند و DEXها نیز ممکن است در آینده مشمول قوانین مشابهی شوند.
با ترکیبی از سهولت استفاده، مقرون به صرفه بودن و دسترسی بالا، IDOها به یک مدل استاندارد جمع آوری سرمایه برای بسیاری از پروژههای جدید در بازار رمز ارزها تبدیل شدهاند. در واقع، ارائه توکن به خودی خود تبدیل به یک صنعت شده است.
با توجه به تعداد بالای توکنهای عرضه شده به روش IDO، این پروژهها معمولا سودآوری بالایی دارند. با این حال، تمام توکنها بازگشت سرمایه بالایی ندارند و ممکن است حتی بعضی از آنها، زیان ده باشند. نکته دیگری که باید رعایت کنید، در خصوص پروژههای کلاهبرداری میباشد که به شدت در این حوزه افزایش یافته است.
آیا مطلب مفید بود ؟
از حمایت شما سپاسگزاریم. خوشحالیم این مطلب برای شما مفید بوده است
دیدگاه شما با موفقیت ثبت شد
شماره موبایل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند *