مفهوم کیف پول رمز ارز + انواع آن ها

کیف پول ارز دیجیتال، یکی از ابزارهایی است که هر فرد فعال در دنیای رمز ارزها باید با آن آشنا باشد. انواع مختلفی از کیف پول‌های مختص رمز ارزها وجود دارد که بر اساس موارد مختلف دسته بندی می‌شوند. کیف پول‌های مربوط به دنیای رمز ارزها، نرم‌افزارها و یا سخت‌افزارهایی هستند که با استفاده از آنها می‌توانید رمز ارزهای خود را ذخیره، دریافت و ارسال کنید؛ به عبارت دیگر هم حکم یک حساب بانکی را دارد و هم کارت بانکی. با پیشرفت بلاکچین و گسترش میزان مقبولیت آن، طبیعتا کیف پول‌ها نیز دچار تغییراتی خواهند شد و سعی می‌کنند با افزایش تعداد رمز ارزها، خود را ارتقا دهند. بنابراین، شناخت دقیق انواع کیف پول‌ها، کاربرد و نحوه کار آنها یکی از مهم‌ترین مسایل در این حوزه خواهد بود. 

شما با خواندن این مقاله با کلیت کیف پول‌ها، کاربرد و انواع آن و همچنین ویژگی‌های هر یک از آنها آشنا خواهید شد.

کیف پول رمز ارزها

به طور خلاصه، کیف پول کریپتو ابزاری است که می‌توانید از آن برای تعامل با شبکه بلاکچین استفاده کنید. همانطور که گفته شد، از کیف پول‌ها می‌توان برای ذخیره کردن رمز ارزها (مانند کیف پولی که پول‌های فیزیکی را در آن می‌گذارید) و همچنین انتقال آنها (مانند کارت‌های بانکی) استفاده کرد.

انواع مختلفی از کیف پول مختص رمز ارزها وجود دارد که می‌توان آنها را به سه گروه کیف پول نرم افزاری، کیف پول سخت افزاری تقسیم کرد. اکثر ارائه دهندگان کیف پول رمز ارزها مبتنی بر نرم افزار هستند که استفاده از آنها را راحت‌تر از کیف پول‌های سخت افزاری می‌کند. با این حال، کیف پول‌های سخت افزاری نسبت به کیف پول‌های نرم افزاری ایمن ترین جایگزین هستند، اما آنها را باید خریداری کرد و مثل کیف پول‌های نرم‌افزاری رایگان نیستند. از سوی دیگر، کیف پول‌های کاغذی از یک "کیف پول" تشکیل شده که روی یک تکه کاغذ چاپ شده است، اما استفاده از آنها اکنون منسوخ و غیرقابل اعتماد تلقی می‌شود.

در ادامه به طور مفصل به انواع آنها و شیوه دسته‌بندی نیز پرداخته خواهد شد.

نحوه کار کیف پول ارز دیجیتال

برخلاف تصور رایج، کیف پول‌های کریپتو واقعاً دارایی‌های دیجیتال را ذخیره نمی‌کنند و مثل عمل کارت به کارت کردن است که هر روز انجام می‌دهیم. همانطور که می‌دانید وقتی ما مبلغی را کارت به کارت می‌کنیم، فقط مالکیت آن پول است که منتقل می‌شود و موجودی بر روی سرورهای بانک مربوطه ذخیره شده است، در شبکه بلاکچینی نیز به همین صورت است و پول ما به جای ذخیره در سیستم‌های بانکی، بر روی بلاکچین است.

کیف پول‌ها ابزارهای مورد نیاز برای تعامل با بلاکچین را فراهم می‌کنند؛ به عبارت دیگر، این کیف پول‌ها می‌توانند اطلاعات لازم را برای ارسال و دریافت رمز ارزها را از طریق تراکنش‌های بلاکچین تولید کنند. خلاصه، کیف پول نقش یک واسطه بین ما و شبکه بلاکچین را دارد و درخواست ما را برای انتقال دارایی‌مان به شبکه ارسال می‌کند.

چنین اطلاعاتی از یک یا چند جفت کلید عمومی و خصوصی تشکیل شده است. کیف پول همچنین شامل یک آدرس است که یک شناسه الفبایی است که بر اساس کلیدهای عمومی و خصوصی ایجاد می‌شود. چنین آدرسی، در اصل یک مکان مشخص در بلاکچین می‌باشد که می‌توان دارایی‌های دیجیتال را به آن ارسال کرد. این بدان معناست که شما می‌توانید آدرس خود را با دیگران برای دریافت رمز ارز به اشتراک بگذارید، اما هرگز نباید کلید خصوصی خود را برای کسی فاش کنید.

کلید خصوصی بدون در نظر گرفتن اینکه از کدام کیف پول استفاده می‌کنید، به دارایی‌های دیجیتالی شما دسترسی می‌دهد. بنابراین حتی اگر رایانه یا تلفن هوشمند شما به خطر بیفتد، همچنان می‌توانید به وجوه خود در دستگاه دیگری دسترسی داشته باشید؛ تا زمانی که کلید خصوصی (یا seed phrase) مربوطه را داشته باشید.

کوین‌ها هرگز از بلاکچین خارج نمی‌شوند؛ آنها فقط از یک آدرس به آدرس دیگر منتقل می‌شوند.

در هنگام شروع به کار با کیف پول، یک جفت کلید عمومی و کلید خصوصی منحصر به فرد ایجاد می‌شود. هر یک از این کلیدها یک رشته طولانی از رمزها هستند که به حفظ امنیت دارایی‌های کاربر کمک می‌کنند. هر دوی آنها رشته متنی از اعداد و حروف انگلیسی هستند و می‌توان گفت این دو کلید، مکمل یکدیگر هستند. بیایید کمی بیشتر با کلید عمومی و خصوصی و آدرس آشنا شویم.

• کلید عمومی

این کلید مانند شماره حساب یا شماره کارت اعتباری شما می‌باشد. در واقع، این کلید عمومی همان آدرسی که به صورت عمومی در اختیار همه قرار دارد و افراد می‌توانند با استفاده از آن آدرس به حساب شما، رمز ارز واریز کنند.

• کلید خصوصی

از طرف دیگر، کلید خصوصی مانند رمز کارت شما می‌باشد که با استفاده از آن به حسابتان دسترسی پیدا می‌کنید. کاربرد کلید خصوصی برای امضای دیجیتال داده‌ها و رمز‌گشایی می‌باشد و از کاربر در برابر سرقت و دسترسی غیر‌مجاز به دارایی‌های دیجیتالی، محافظت می‌کند. تنها کسی که باید به کلید خصوصی دسترسی داشته باشد، دارنده کیف پول است. این کلید به کاربر اجازه می‌دهد تا هر تراکنشی را از حساب کاربری خود انجام دهد.

این کلید خصوصی هم طول زیادی دارد و هم پیچیده است که باعث شده هک شدنش توسط هکرها دشوار باشد، اما برای ما کاربران نیز دردسرهایی دارد که به همین دلیل در اکثر کیف پول‌ها به جای این عبارت، عبارتی شامل 12 تا 24 کلمه تحت عنوان Seed phrase یا عبارت بازیابی را دریافت خواهیم کرد. همان 12 کلمه معروفی که از کلید خصوصی ساخته شده و همیشه گفته می‌شود نباید به کسی داد.

• آدرس کیف پول

این آدرس هم مانند کلیدهای عمومی و خصوصی، یک رشته عبارت است که شامل ارقام و حروف بزرگ و کوچک انگلیسی می‌باشد. برای ارسال رمز ارز از کیف پول خود به دوستتان، فقط کافیست که آدرس کیف پول فرد گیرنده را داشته باشید و همچنین برای دریافت رمز ارز نیز باید آدرس کیف پول خود را برای فرد فرستنده بفرستید. البته در بعضی رمز ارزها مانند ریپل، علاوه بر آدرس کیف پول، نیاز است که عباراتی به نام "Memo" و یا "Tag" نیز فرستاده شود.

توجه به این نکته الزامیست که آدرس کیف پول با کلید عمومی متفاوت است و آدرس از کلید عمومی تولید می‌شود.

کاربرد کیف پول ارز دیجیتال

آیا برای ترید کردن در دنیای رمز ارزها به کیف پول نیاز داریم؟ پاسخ ساده این است: بله.

چه یک تریدر، و چه یک هولدر باشید، باید یک آدرس کیف پول برای ذخیره و ترید رمز ارزهای خودتان داشته باشید. می‌توانید از کیف پول گرم (hot wallet) ارائه شده توسط صرافی‌ها، کیف پول موبایلی که روی تلفن خود نصب می‌کنید، برنامه افزودنی مرورگر (extension)، کیف پول دسکتاپ یا یک کیف پول سخت افزاری استفاده کنید. 

بنابراین واضح است که بدون کیف پول، از هر نوعی، قادر به هیچ کاری در دنیای کرپتو نیستید و داشتن آن و آگاهی از نحوه کار آن، از ابتدایی‌ترین و مهم‌ترین مسایل در دنیای رمز ارزها می‌باشد.

انواع کیف پول ارزهای دیجیتال

در منابع مختلف، دسته‌بندی‌های مختلفی از کیف پول وجود دارد و بر اساس فاکتورهایی مانند امنیت، در دسترس بودن و تعداد رمز ارزهایی که آن کیف پول پشتیبانی طبقه بندی خواهند شد. برای مثال اگر بخواهیم کیف پول‌ها را بر اساس امنیت دسته‌بندی کنیم، به دو دسته کلی زیر تقسیم می‌شوند:

دسترسی به کلید خصوصی؛ حضانتی یا امانی بودن (Custodial) و یا غیرحضانتی بودن (Non-custodial)

کیف پول غیرحضانتی یعنی اینکه کلمات بازیابی و یا کلید خصوصی در اختیار ما قرار می‌گیرد و خودمان حضانت پول خودمان را داریم. اختیار پول‌هایمان در این نوع کیف پول و همچنین محافظت از کلید خصوصی و کلمات بازیابی به عهده خودمان است و نباید آن را گم کرد و یا به کسی داد. همیشه یک بک‌آپ از آنها داشته باشیم و درجایی مطمئن نگهداری کنیم.

اما در کیف پول‌های حضانتی یا امانی، دارایی ما به صورت امانت در جایی نگهداری می‌شود و ما به طور مستقیم اختیار و کنترلی بر دارایی‌مان نداریم؛ مثل کیف پول‌های صرافی ها! به همین دلیل است که همیشه این نکته یادآوری می‌شود که پول‌هایتان را در داخل صرافی ذخیره نکنید چون هر اتفاقی ممکن است بیافتد.

اتصال به اینترنت؛ آنلاین (On-line) و یا آفلاین (Off-Line) بودن

می‌دانیم که راه اصلی هک شدن توسط هکرها، اینترنت است. امنیت کیف پولی که آنلاین است با کیف پولی که آفلاین است متفاوت بوده و آن کیف پولی که به اینترنت متصل است، بیشتر در معرض خطر هک شدن قرار دارد. اینکه یک کیف پول چگونه کلید خصوصی را نگهداری می‌کند به دو دسته گرم (Hot) و سرد (Cold) تقسیم می‌شوند.

• کیف پول گرم (Hot wallet)

به هر کیف پولی که به نحوی به اینترنت متصل باشد، کیف پول گرم می‌گویند. به عنوان مثال، هنگامی که یک حساب کاربری در یک صرافی رمز ارزها ایجاد می‌کنید و وجوه را به کیف پول خود ارسال می‌کنید، در حال واریز به کیف پول گرم آن صرافی هستید. راه اندازی و کار کردن با این کیف پول‌ها بسیار آسان بوده و وجوه به سرعت در دسترس می‌باشد. بنابراین این نوع از کیف پول‌ها، برای استفاده روزمره سرمایه‌گذاران و معاملات روزمره مناسب می‌باشد.

• کیف پول سرد (Cold wallet)

این نوع از کیف پول‌ها، هیچ ارتباطی به اینترنت ندارند و دارایی را به صورت آفلاین نگهداری می‌کند و فقط در مواقعی که نیاز باشد به اینترنت متصل می‌شود، مثل زمانی که می‌خواهیم یک رمز ارز را انتقال دهیم. در عوض، آنها از یک رسانه فیزیکی برای ذخیره کلیدها به صورت آفلاین استفاده می‌کنند و آنها را در برابر تلاش‌های هک آنلاین مقاوم می‌کند. به این ترتیب، کیف پول‌های سرد جایگزین بسیار امن تری برای ذخیره کوین‌های شما هستند. این روش به عنوان ذخیره سازی سرد نیز شناخته می‌شود و به ویژه برای سرمایه گذاران بلند مدت یا همان هولدرها مناسب است.

با توجه به مواردی که در بالاتر گفته شد، در زیر انواع مختلف کیف پول‌های آنلاین و آفلاین آورده شده است:

1. کیف پول موبایلی (Mobile crypto wallets): مثل Trust Wallet.
2. اکستنشن مرورگرها (Browser extension crypto wallets): مانند MetaMask.
3. کیف پول دسکتاپ (Desktop crypto wallets): مانند Electrum, Exodus.
4. کیف پول تحت وب (Web Wallet): مانند Blockchain.com
5. کیف پول سخت افزاری (Hardware Wallet)
6. کیف پول کاغذی 

حالا بیایید هر کدام از این موارد را جزئی‌تر بررسی کنیم:

• کیف پول موبایلی (Mobile wallets)

کیف‌پول‌های موبایل که پرکاربردترین نوع کیف پول هستند، بسیار شبیه به کیف پول‌های دسکتاپ عمل می‌کنند، اما به طور خاص به عنوان اپلیکیشن‌های گوشی‌های هوشمند طراحی شده‌اند. یکی از مزیت‌های این نوع از کیف پول‌ها این است که به شما امکان ارسال و دریافت رمز ارزها از طریق استفاده از کدهای QR را می‌دهند. به این ترتیب، کیف پول‌های موبایلی برای انجام تراکنش‌ها و پرداخت‌های روزانه مناسب هستند.

Trust Wallet یکی از کیف پول موبایل شناخته شده است و از تعداد بسیار زیادی از رمز ارزها پشتیبانی می‌کند و به صورت رایگان در سیستم عامل‌های اندروید و ios وجود دارد. توصیه می‌شود که کیف پول موبایلی خود را با رمز عبور، رمزگذاری کنید و در صورت گم شدن یا خراب شدن گوشی هوشمند خود از کلیدهای خصوصی (یا seed phrase) پشتیبان تهیه کنید.

• افزونه یا اکستنشن‌های مرورگر

این نوع کیف پول نیز اخیرا بسیار مورد توجه قرار گرفته و محبوبیت بالایی دارد. با استفاده از این نوع کیف پول، مرورگر عادی کامپیوتر شما به یک مرورگر بلاکچینی تبدیل می‌شود که می‌توانید با پلتفرم‌های غیرمتمرکز ارتباط برقرار کنید. از مشهورترین کیف پول‌هایی که از طریق اکستنشن مرورگرها قابل استفاده است، متامسک (MetaMask) می‌باشد که از چندین بلاکچین مانند اتریوم، فانتوم، بایننس چین و پالیگان به صورت همزمان پشتیبانی می‌کند.

نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که این اکستنشن‌ها با کیف پول‌های تحت وب تفاوت زیادی دارند؛ در واقع در این نوع کیف پول‌ها، خودمان کنترل کلید خصوصی را در اختیار داریم.

• کیف پول‌های دسکتاپ (Desktop wallets)

همانطور که از نام آن پیداست، کیف پول دسکتاپ نرم افزاری است که شما در رایانه خود دانلود و اجرا می‌کنید. برخلاف برخی از نسخه‌های مبتنی بر وب، کیف پول‌های دسکتاپ به شما کنترل کامل روی کلیدها و وجوه خود را می‌دهند. هنگامی که یک کیف پول دسکتاپ جدید تولید می‌کنید، فایلی به نام "wallet.dat" به صورت local در رایانه شما ذخیره می‌شود. این فایل حاوی اطلاعات کلید خصوصی است که برای دسترسی به آدرس‌های ارز دیجیتال شما استفاده می‌شود، بنابراین باید آن را با رمز عبور شخصی رمزگذاری کنید.

اگر کیف پول دسکتاپ خود را رمزگذاری کنید، هر بار که نرم افزار را اجرا می‌کنید باید رمز عبور خود را وارد کنید تا بتواند فایل wallet.dat را بخواند. اگر این فایل را گم کنید یا رمز عبور خود را فراموش کنید، به احتمال زیاد دسترسی به وجوه خود را از دست خواهید داد. بنابراین، تهیه نسخه پشتیبان از فایل wallet.dat و نگهداری آن در مکانی امن بسیار مهم است. همچنین، می‌توانید کلید خصوصی یا عبارت seed مربوطه را به صورت فیزیکی حفظ کنید. با انجام این کار، در صورتی که رایانه شما از کار بیفتد یا به نحوی از دسترس خارج شود، می‌توانید به وجوه خود در دستگاه‌های دیگر دسترسی پیدا کنید.

به طور کلی، کیف پول‌های دسکتاپ ممکن است ایمن تر از اکثر نسخه‌های وب در نظر گرفته شوند، اما بسیار مهم است که قبل از راه اندازی و استفاده از کیف پول، از پاک بودن رایانه شما از ویروس‌ها و بدافزارها اطمینان حاصل کنید.

هر رمز ارز به طور معمول کیف پول دسکتاپ خود را دارد، اما یکی از مشهورترین کیف پول‌های دسکتاپ، کیف پول Exodus می باشد که از تعداد زیادی از رمز ارزها پشتیبانی می‌کند.

• کیف پول‌های تحت وب (Web wallets)

با استفاده از کیف پول‌های وب، میتوان از طریق رابط مرورگر و بدون نیاز به دانلود یا نصب، به بلاکچین دسترسی پیدا کرد. این شامل کیف پول‌های صرافی و سایر کیف پول‌های مبتنی بر مرورگر می‌شود. در بیشتر موارد، می‌توانید یک کیف پول جدید ایجاد کنید و یک رمز عبور شخصی برای دسترسی به آن تعیین کنید. با این حال، برخی از ارائه دهندگان خدمات، کلیدهای خصوصی را از طرف شما نگه داشته و مدیریت می‌کنند. اگرچه این ممکن است برای کاربران بی تجربه راحت تر باشد، اما این یک عمل خطرناک است.

اگر کلیدهای خصوصی خود را به کس دیگری بدهید، احتمال از دست رفتن پول‌هایتان وجود دارد. برای رفع این مشکل، بسیاری از کیف پول‌های وب اکنون به شما امکان می‌دهند کلیدهای خود را به طور کامل یا از طریق کنترل مشترک (چند امضایی) مدیریت کنید. بنابراین مهم است که قبل از انتخاب مناسب ترین کیف پول، رویکرد فنی هر کیف پول را بررسی کنید.

هنگام استفاده از صرافی‌های رمز ارز، باید از ابزارهای حفاظتی موجود استفاده کنید، مانند هویت چند عاملی (multi-factor authentication)، کد ضد فیشینگ (anti-phishing code) و مدیریت برداشت را ارائه می‌دهد.

از مشهورترین کیف پول تحت وب، می‌توان به کیف پول بلاکچین (Blockchain.com) اشاره کرد که از ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین، اتریوم، استلار و بین کوین کش پشتیبانی می‌کند.

• کیف پول‌های سخت افزاری (Hardware wallets)

کیف پول‌های سخت‌افزاری ابزارهای فیزیکی و الکترونیکی هستند که از یک تولیدکننده اعداد تصادفی (RNG) برای تولید کلیدهای عمومی و خصوصی استفاده می‌کنند. سپس کلیدها در خود دستگاه که به اینترنت متصل نیست، ذخیره می‌شوند. به همین دلیل کیف پول سخت افزاری یکی از امن ترین کیف پول‌ها برای ذخیره دارایی‌های دیجیتالی می‌باشد. کیف پول‌های سخت‌افزاری، در مقایسه با کیف‌پول‌های گرم کمتر کاربرپسند هستند و در آن دسترسی به وجوه دشوارتر است.

اگر قصد دارید رمز ارزهای خود را برای مدت طولانی نگه دارید یا اگر مقادیر زیادی از آنها را در اختیار دارید، بهتر است از کیف پول سخت افزاری استفاده کنید. در حال حاضر، اکثر کیف‌پول‌های سخت‌افزاری به شما اجازه می‌دهند یک کد پین برای محافظت از دستگاه خود و همچنین یک عبارت بازیابی تنظیم کنید، که در صورت گم شدن کیف پول می‌توان از آن استفاده کرد.

همانطور که قبل‌تر اشاره شد، این کیف‌ پول‌ها رایگان نیستند و برای داشتن آن باید هزینه‌هایی پرداخت کنید که بسته به نوع برند و تعداد شبکه‌هایی که ساپورت می‌کند، متفاوت است. اما از بهترین‌ها می‌توان به لجر (Ledger)، کول والت (CoolWallet) و سیف‌پل (SafePal) اشاره کرد.

• کیف پول کاغذی (Paper wallets)

این نوع کیف پول، تکه کاغذی است که روی آن یک آدرس رمزنگاری و کلید خصوصی آن به صورت فیزیکی در قالب کدهای QR چاپ می‌شود. سپس این کدها می‌توانند برای انجام تراکنش‌های رمز ارز اسکن شوند. برخی از وب‌سایت‌های کیف پول کاغذی به شما این امکان را می‌دهند که کد آن‌ها را دانلود کنید تا آدرس‌ها و کلیدهای جدیدی تولید کنید در حالی که آفلاین هستید. به این ترتیب، این کیف پول‌ها در برابر حملات هک آنلاین بسیار مقاوم هستند و ممکن است جایگزینی برای کیف پول‌های سرد در نظر گرفته شوند. با این حال، به دلیل نقص‌های متعدد، استفاده از کیف پول‌های کاغذی اکنون خطرناک تلقی می‌شود و باید از آن اجتناب کرد. یکی از ایرادات عمده کیف‌های کاغذی این است که برای ارسال جزئی وجوه مناسب نیستند، بلکه فقط برای کل موجودی آن‌ها در یک لحظه مناسب هستند.

به عنوان مثال، تصور کنید که یک کیف پول کاغذی دارید و چندین تراکنش، با مجموع 10 بیت کوین، برای تامین مالی آن ارسال کرده‌اید. اگر تصمیم دارید 2 بیت کوین خرج کنید، ابتدا باید تمام 10 کوین را به نوع دیگری از کیف پول (مثلاً کیف پول دسکتاپ) بفرستید و تنها پس از آن بخشی از وجوه (2 بیت کوین) را خرج کنید و بعداً 8 بیت کوین دیگر را به کیف پول کاغذی جدید برگردانید، اگرچه کیف پول سخت افزاری یا نرم افزاری انتخاب بهتری خواهد بود.

نکته مهمی که باید به خاطر داشته باشید این است که کیف پول کاغذی شما پس از ارسال اولین تراکنش خالی خواهد بود، صرف نظر از مبلغ. بنابراین انتظار نداشته باشید که بعداً از آن مجدداً استفاده کنید.

جمع‌بندی

کیف پول‌های کریپتو، بخشی جدایی ناپذیر از استفاده از بیت کوین و سایر رمز ارزها می‌باشد. آنها یکی از زیرساخت‌های اساسی هستند که ارسال و دریافت وجوه از طریق شبکه‌های بلاکچین را ممکن می‌سازد. هر نوع کیف پول مزایا و معایب خود را دارد، بنابراین بسیار مهم است که قبل از انتقال وجوه خود، نحوه عملکرد آنها را درک کنید. هیچ پاسخ قطعی در مورد اینکه از باید کدام کیف استفاده کنید، وجود ندارد. اگر یک تریدر روزانه هستید، استفاده از کیف پول تحت وب به شما امکان می‌دهد به سرعت به وجوه خود دسترسی داشته باشید و به راحتی ترید کنید. با این حال، اگر مقدار زیادی رمزارز دارید که قصد فروش آن را ندارید، کیف پول‌های سرد جایگزین بهتری هستند زیرا به اینترنت متصل نیستند، بنابراین ایمن تر هستند و در برابر حملات فیشینگ یا کلاهبرداری آنلاین مقاوم ترند.

شما از چه نوع کیف پولی استفاده می‌کنید؟