پروپوزال بهبود بیت کوین (BIP) چیست؟

در سیستم‌های غیرمتمرکز مانند بیت‌کوین نیز همانند سیستم‌های متمرکز، امکان ایجاد تغییرات وجود دارد اما ایجاد این تغییرات نیز باید به صورت غیرمتمرکز صورت گیرد. در بلاکچین بیت‌کوین و یا دیگر بلاکچین‌های غیرمتمرکز، برای ایجاد هر تغییری (چه به صورت هاردفورک و چه به صورت سافت‌فورک) باید ابتدا یک پیشنهاد در جهت ایجاد تغییرات ارائه شود، به این پیشنهادها در بلاکچین بیت‌کوین پروپوزال بهبود بیت‌کوین (BIP) گفته می‌شود. سپس اعضای آن بلاکچین (گره‌ها) رای تایید به اعمال آن تغییرات بدهند و برای اجرای آن تغییرات به اجماع برسند.

اما سوالاتی مطرح می‌شود که ایده این تغییرات چگونه و توسط چه کسانی ارائه می‌شود؟ BIP چیست و چه نقشی در بلاکچین بیت کوین دارد؟ انواع آن کدام است؟ چگونه BIPها باعث بهبود عملکرد بلاکچین بیت کوین و رشد قیمتی آن می‌شوند؟

با بیتفا در ادامه این مقاله همراه باشید تا به تمام این سوالات پاسخ دهیم.

ایده ایجاد تغییرات در بلاکچین بیت کوین چگونه ارائه می‌شود؟

بلاکچین بیت کوین از روز اولی که توسط ساتوشی ناکاموتو خلق شد تا به امروز، بارها دستخوش تغییرات قرار گرفته است و افراد زیادی ایده‌هایی را در جهت بهبود عملکرد بلاکچین بیت‌کوین ارائه داده‌اند. این پیشنهادها که معمولاً مجموعه‌ای از کدهای برنامه‌نویسی هستند، ابتدا در کانال‌های ارتباطی توسعه‌دهندگان بیت کوین منتشر و بررسی می‌شوند. سپس یک پیشنهاد پس از نهایی شدن، به صورت یک پروپوزال رسمی و به صورت یک BIP یا همان پروپوزال بهبود بیت کوین به اعضای بلاکچین بیت کوین ارائه می‌شود و اگر اعضا بر سر اجرای آن تغییرات به اجماع برسند، آن پروپوزال تایید و تغییرات بر روی بلاکچین بیت کوین اجرا می‌شود.

هر کسی می‌تواند این پیشنهادات را ارائه دهد ولی این پیشنهادات باید با صورت یک استاندارد خاصی ارائه شوند. به این پیشنهادات در بلاکچین بیت‌کوین، BIP گفته می‌شود که مخفف عبارت Bitcoin Improvement Proposal به معنای پروپوزال بهبود بیت‌کوین است.

چه کسی اولین بار طرح BIP را مطرح کرد؟

آقای امیر تاکی (Amir Takki) که از توسعه‌دهندگان بیت کوین بوده است برای اولین بار طرح BIP را در تاریخ 19 آگوست سال 2011 (28 مرداد سال 1390) مطرح کرد و اعتقاد داشت اجرایی شدن این طرح، می‌تواند باعث ساختارمندتر شدن روند توسعه بیت کوین و در نتیجه افزایش کارایی آن شود.

اولین BIP توسط خود آقای امیر تاکی به نام BIP-0001 ارائه شد که در این پروپوزال فرایند کلی BIPها شرح داده شده بود. کار امیر تاکی کاملاً مشابه با پروپوزال بهبود پایتون (پایتون یک زبان برنامه نویسی است) بود، پروپوزالی که به PEP-0 معروف است.

BIPها توسط چه کسانی ارائه می‌شوند؟

بلاکچین بیت کوین یک فضای غیرمتمرکز و متن باز است و هر کسی حق مشارکت در آن را دارد، پس در نتیجه هر کسی هم امکان ارائه پروپوزال‌هایی به شکل BIP را دارد. اما معمولاً BIPها یا همان پروپوزال‌های بهبود بیت کوین توسط توسعه دهندگان ارائه می‌شود، چون ارائه یک پروپوزال در جهت بهبود کارایی بیت کوین، دارای پیچیدگی‌هایی است و ارائه دادن آن نیازمند دانش فنی و اجرایی بالایی است.

BIPها چند دسته هستند و انواع آن کدام است؟

BIPها و پیشنهادهایی که ارائه می‌شوند در حالت کلی به 3 دسته تقسیم می‌شوند که این سه دسته عبارتند از پیشنهادهای اصلی، پیشنهادهای فرآیندی و پیشنهادهایی که تقریباً در جهت اطلاع رسانی ارائه می‌شوند. در ادامه به هر کدام از این سه دسته دقیق‌تر خواهیم پرداخت.

پیشنهادهای اصلی

پیشنهادها یا همان BIP‌های اصلی، مهمترین نوع BIPها هستند و در این نوع پروپوزال‌ها، پیشنهادهایی ارائه می‌شوند که در جهت اعمال تغییراتی در پروتکل اصلی بیت کوین می‌باشد. تمرکز اصلی این نوع BIPها بر ساختار بلاکچین بیت کوین، بخصوص بلاک‌ها و نوع تراکنش‌های آن است.

این دسته از پروپوزال‌ها معمولاً توسط تمامی گره‌های بلاکچین بیت کوین بررسی می‌شوند و هر کدام از آن‌ها نظر خود را ارائه می‌دهند؛ در صورتی که اکثریت آن‌ها رای مثبت دهند، آن پروپوزال اجرایی می‌شود.

پیشنهادهای فرآیندی

این دسته از BIPها تشابه زیادی به دسته اول (پیشنهادهای اصلی) دارند، با این تفاوت که این نوع BIPها تمرکز خود را بیشتر بر روی فرآیندهای خارجی بیت کوین دارند. این نوع تغییرات بر مواردی اعمال می‌شوند که مرتبط با بیت کوین هستند اما تغییری بر روی ساختار کلی بلاکچین بیت کوین و کدهای برنامه نویسی آن اعمال نمی‌کنند.

پیشنهادهای اطلاعاتی

این نوع BIPها بیشتر مرتبط با طراحی کلی شبکه بیت کوین هستند و تغییراتی در ساختار آن ایجاد نمی‌کنند. این نوع BIPها معمولاً در جهت اعمال تغییرات نیستند و در نتیجه نیازی به انجام رای‌گیری در بین گره‌ها (Nodes) ندارند.

پیشنهاد آپدیت تپروت چگونه ارائه شد؟ تپروت متشکل از کدام BIPها بود؟

آپدیت تپروت آخرین آپدیت بیت کوین بوده است که به صورت سافت‌فورک (Soft-Fork) اجرا شد. این آپدیت در سال 2021 به صورت کامل ایجاد و بر روی بلاکچین بیت کوین اجرا شد. ایده آپدیت تپروت در سال 2018 و تحت 3 پروپوزال مهم ارائه شده بود که این سه پروپوزال عبارتند از BIP-340 , BIP-341 , BIP-342.

در BIP-340 پیشنهاد تغییر الگوریتم‌ ایجاد امضاهای دیجیتالی از الگوریتم منحنی بیضوی به الگوریتم اشنوا ارائه شده بود.

در BIP-341 ایده P2TR (Pay-to-TapRoot) که روش جدیدی برای انتقال بیت کوین است مورد بررسی قرار گرفته شده بود و در BIP آخر یعنی BIP-342 هم پروپوزالی در رابطه با TapScript ارائه شده بود که گره‌های بیت کوین را با P2TR سازگار می‌ساخت.

این سه پروپوزال، آپدیت تپروت را بوجود آوردند. هدف تپروت افزایش مقیاس‌پذیری و حفظ حریم خصوصی در تراکنش‌های بیت کوین و در نتیجه بهبود عملکرد بلاکچین بیت کوین بوده است. (برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با آپدیت تپروت پیشنهاد می‌کنم حتماً مقاله " تپروت چیست؟ تپروت چگونه عملکرد بیت کوین را بهبود می‌بخشد" را در سایت بیتفا مطالعه کنید)

آیا BIPها تاثیری بر رشد قیمتی بیت کوین دارند؟

بلاکچین بیت کوین به صورت متن باز است و کاملاً به صورت غیرمتمرکز اداره می‌شود. در چنین فضایی اجرای تغییرات به راحتی و فقط با نظر یک فرد یا یک تیم خاص، انجام نمی‌شود و برای اجرای تغییرات به اجماع حداکثری نیاز است. پس در نتیجه تغییرات و آپدیت‌هایی که بر روی بلاکچین بیت کوین اجرا می‌شوند اهمیت بالایی دارند و همانطور که می‌دانیم این تغییرات از BIPها منشا می‌گیرند؛ در صورتی که BIPها برای بلاکچین بیت کوین مفید باشند و تغییرات با موفقیت اجرا شوند، می‌توانیم شاهد رشد قیمتی در بیت کوین باشیم اما در مقابل اگر این BIPها باعث ایجاد تغییرات اشتباه در بلاکچین بیت کوین شده و یا با موفقیت اجرا نشوند، احتمال آن وجود دارد تا شاهد ریزش قیمتی در بیت کوین باشیم.

پروپوزال‌های بهبود در بلاکچین اتریوم

در بلاکچین اتریوم نیز مانند بلاکچین بیت کوین برای ایجاد تغییرات، باید پروپوزال‌هایی ارائه شود که به این پروپوزال‌ها (Ethereum Improvement Proposal) - EIP  گفته می‌شود. از نمونه‌های معروف آن می‌توان به EIP-1559 اشاره کرد که این پروپوزال به منظور سوزاندن بخشی از کارمزد تراکنش‌ها در بلاکچین اتریوم ارائه شد.

جمع‌بندی

یک بلاکچین‌ غیرمتمرکز مانند بیت کوین، توسط کل جامعه آن اداره می‌شود و اجرای تغییرات در آن با اجماع حداکثری اعضا اعمال می‌شود. پیشنهادات ایجاد این تغییرات به صورت پروپوزال‌های رسمی (BIPها) ارائه می‌شوند. بیت کوین، مانند هر فناوری دیگر در جهان نیاز به تغییراتی در جهت پیشرفت دارد تا بتواند جایگاه خود را حفظ کند و از آسیب‌های احتمالی دور بماند.

به نظر شما آیا روزی خواهد رسید که بیت کوین نیازمند ایجاد هیچ تغییراتی در خود نباشد؟